Chấn thương đám rối thần kinh cánh tay
Tìm hiểu chung
Chấn
thương đám rối thần kinh cánh tay là gì?
Đám rối thần kinh cánh tay là mạng lưới các dây thần kinh
gửi tín hiệu từ cột sống đến vai, cánh tay và bàn tay. Một tổn thương đám rối
thần kinh cánh tay xảy ra khi các dây thần kinh này bị kéo căng, đè nén hoặc
trong những trường hợp nghiêm trọng nhất bị đứt rời hoặc xé rách khỏi tủy sống.
Các chấn thương đám rối thần kinh cánh tay nhẹ, như châm
chích hay nóng rát, xảy ra phổ biến ở những người chơi các môn thể thao đối
kháng như bóng đá. Trẻ sơ sinh đôi khi bị tổn thương đám rối thần kinh cánh tay
trong khi sinh. Các tình trạng khác như viêm hoặc khối u, có thể ảnh hưởng đến
đám rối thần kinh cánh tay.
(hình ảnh: minh họa)
Các chấn thương nặng nhất của đám rối thần kinh cánh tay
thường do tai nạn xe hơi hoặc xe gắn máy. Tổn thương nặng ở đám rối thần kinh
cánh tay có thể khiến cánh tay bị tê liệt, mất chức năng và cảm giác. Các thủ
thuật phẫu thuật như ghép dây thần kinh, chuyển đổi dây thần kinh hoặc chuyển
cơ có thể giúp phục hồi chức năng.
Triệu
chứng
Những
dấu hiệu và triệu chứng chấn thương đám rối thần kinh cánh tay là gì?
Các dấu hiệu và triệu chứng của đám rối thần kinh cánh tay
có thể thay đổi rất nhiều tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và vị trí chấn
thương. Thông thường chỉ một cánh tay bị ảnh hưởng.
Các thương tích ít nghiêm trọng
Tổn thương nhỏ thường xảy ra trong các môn thể thao đối
kháng như bóng đá hoặc đấu vật, khi dây thần kinh cánh tay bị kéo căng hoặc bị
chèn ép. Những triệu chứng thường là châm chích hoặc bỏng rát, có thể gây ra
các triệu chứng sau:
- Cảm giác như bị điện giật hoặc
cảm giác nóng rát dọc suốt cánh tay.
- Tê và yếu ở cánh tay.
Các triệu chứng này thường chỉ kéo dài vài giây hoặc vài
phút, nhưng ở một số người có thể kéo dài trong nhiều ngày hoặc lâu hơn.
Các chấn thương nặng
Các triệu chứng nặng hơn do chấn thương làm tổn thương
nghiêm trọng hoặc thậm chí làm rách hoặc đứt các dây thần kinh. Chấn thương
nặng nề nhất của đám rối thần kinh cánh tay xảy ra khi rễ thần kinh bị tách
(nhổ bật) khỏi tủy sống.
Các dấu hiệu và triệu chứng của chấn thương nặng có thể bao
gồm:
- Yếu hoặc không có khả năng sử
dụng một số cơ của bàn tay, cánh tay hoặc vai
- Hoàn toàn mất cử động và cảm
giác ở cánh tay, bao gồm cả vai và bàn tay
- Đau dữ dội
Bạn có thể gặp các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu
bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Khi
nào bạn cần gặp bác sĩ?
Bạn nên đến khám bác sĩ nếu nằm trong những trường hợp sau
đây:
- Cảm giác nóng rát hoặc châm
chích tái đi tái lại
- Yếu ở bàn tay hoặc cánh tay
- Yếu ở bất kỳ phần nào của cánh
tay sau chấn thương
- Hoàn toàn tê liệt chi trên sau
chấn thương
- Đau cổ
- Các triệu chứng ở cả hai cánh
tay
- Các triệu chứng ở chi trên và
chi dưới
Điều quan trọng là bạn phải được đánh giá và điều trị trong
vòng 6-7 tháng sau khi bị thương. Điều trị trễ có thể ảnh hưởng đến kết quả của
các ca phẫu thuật thần kinh.
Nguyên
nhân
Nguyên
nhân nào gây ra chấn thương đám rối thần kinh cánh tay?
Tổn thương đám rối thần kinh cánh tay có xu hướng xảy ra khi
vai bị ép xuống trong khi cổ bị kéo căng ra khỏi vai bị thương. Các dây thần
kinh phía dưới có nhiều khả năng bị tổn thương khi cánh tay bị ép về phía đầu.
Những chấn thương này có thể xảy ra theo nhiều cách, bao gồm:
- Các môn thể thao đối kháng.
Nhiều cầu thủ bóng đá trải nghiệm cảm giác bị châm chích hoặc nóng rát,
xảy ra khi các dây thần kinh trong đám rối thần kinh cánh tay bị kéo căng
quá giới hạn của nó trong khi va chạm với người khác.
- Ca sinh khó khăn. Trẻ sơ sinh
có thể bị chấn thương đám rối thần kinh cánh tay nếu quá trình sinh thường
kéo dài. Nếu vai của trẻ sơ sinh bị kẹt bên trong ống sinh, trẻ có nguy cơ
gia tăng chứng liệt cơ do tổn thương đám rối thần kinh cánh tay. Thông
thường, các dây thần kinh trên bị thương được gọi là bại liệt Erb. Liệt
đám rối thần kinh cánh tay hoàn toàn do sinh xảy ra khi cả hai dây thần
kinh trên và dưới bị tổn thương.
- Một số loại chấn thương – bao
gồm tai nạn xe, ngã hoặc vết thương do súng đạn – có thể dẫn đến chấn thương
đám rối dây thần kinh cánh tay.
- Tình trạng viêm có thể gây tổn
thương đám rối dây thần kinh cánh tay. Một tình trạng hiếm gặp được gọi là
hội chứng Parsonage-Turner (viêm đám rối thần kinh cánh tay) gây ra chứng
rối loạn đám rối thần kinh cánh tay không do chấn thương và dẫn đến tê
liệt một số cơ cánh tay.
- Các khối u ung thư không ác
tính (lành tính) hoặc ung thư có thể phát triển trong đám rối thần kinh
cánh tay hoặc gây áp lực lên đám rối hay lan đến các dây thần kinh, gây
tổn thương cho đám rối thần kinh cánh tay.
- Xạ trị. Xạ trị có thể gây tổn
thương đám rối thần kinh cánh tay.
Nguy
cơ mắc phải
Những
yếu tố nào làm tăng nguy cơ bị chấn thương đám rối thần kinh cánh tay?
Có nhiều yếu tố nguy cơ gây chấn thương đám rối thần kinh
cánh tay như:
- Tham gia các môn thể thao đối
kháng, đặc biệt là bóng đá và đấu vật
- Liên quan đến các tai nạn do
tốc độ cao.
Chẩn
đoán và điều trị
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời
khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.
Những
kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán chấn thương đám rối thần kinh cánh tay?
Để chẩn đoán tình trạng của bạn, bác sĩ sẽ xem xét các triệu
chứng và tiến hành khám sức khỏe.
Để giúp chẩn đoán mức độ và độ nghiêm trọng của chấn thương
đám rối thần kinh cánh tay, bạn có thể được yêu cầu làm các xét nghiệm sau đây:
- Điện cơ đồ (EMG). Trong EMG,
bác sĩ chèn điện cực kim qua da vào các cơ khác nhau. Xét nghiệm này đánh
giá hoạt động điện của cơ bắp khi cơ co bóp và nghỉ ngơi. Bạn có thể cảm
thấy hơi đau khi các điện cực được đưa vào, nhưng hầu hết mọi người đều có
thể hoàn thành bài kiểm tra mà không gặp nhiều khó chịu.
- Nghiên cứu dẫn truyền thần
kinh. Xét nghiệm này thường được thực hiện như một phần của EMG để đo tốc
độ dẫn truyền trong dây thần kinh khi đưa một dòng điện nhỏ đi qua dây
thần kinh. Điều này cung cấp thông tin về khả năng hoạt động của dây thần
kinh.
- Chụp cộng hưởng từ (MRI). Thử
nghiệm này sử dụng các nam châm mạnh và sóng vô tuyến để tạo ra hình ảnh
chi tiết bên trong cơ thể từ nhiều mặt cắt. Nó thường cho thấy mức độ tổn
thương gây ra do chấn thương đám rối thần kinh cánh tay và có thể giúp
đánh giá tình trạng của các động mạch quan trọng của chi hoặc cho việc tái
cấu trúc nó. Các phương pháp mới MRI có độ phân giải cao có thể được sử
dụng được gọi là cộng hưởng từ đồ hình thần kinh.
- Chụp cắt lớp vi tính (CT). Chụp
cắt lớp vi tính sử dụng một loạt các tia X để có được hình ảnh cắt ngang
của cơ thể. CT đồ hình dây thần kinh kèm với vật liệu tương phản, được
tiêm vào tủy sống, để tạo ra một bức tranh chi tiết về tủy sống và rễ các
dây thần kinh trong khi chụp CT. Xét nghiệm này đôi khi được thực hiện khi
MRI không cung cấp thông tin đầy đủ.
- Nếu bác sĩ nghi ngờ tổn thương
các mạch máu của cánh tay, họ có thể đề nghị chụp X-quang – một xét nghiệm
hình ảnh kèm theo vật liệu tương phản được tiêm vào động mạch hoặc tĩnh
mạch để kiểm tra tình trạng mạch máu. Thông tin này rất quan trọng trong
việc lên kế hoạch phẫu thuật.
Những
phương pháp nào dùng để điều trị chấn thương đám rối thần kinh cánh tay?
Điều trị tùy thuộc vào một số yếu tố bao gồm mức độ nghiêm
trọng của chấn thương, loại chấn thương, khoảng thời gian kể từ khi bị thương
và các tình trạng hiện tại khác.
Các dây thần kinh chỉ bị kéo căng có thể tự phục hồi mà
không cần điều trị thêm.
Bác sĩ có thể đề nghị vật lý trị liệu để giữ cho khớp và cơ
hoạt động bình thường, duy trì phạm vi chuyển động và ngăn ngừa các khớp bị
cứng.
Quá trình chữa bệnh đôi khi tạo mô sẹo cần được loại bỏ bằng
phẫu thuật để cải thiện chức năng của dây thần kinh. Phẫu thuật sửa chữa thường
được yêu cầu cho các dây thần kinh có mô sẹo đáng kể xung quanh hoặc đã bị đứt
hay rách.
Phẫu thuật để sửa chữa đám rối thần kinh cánh tay thường xảy
ra trong vòng 6-7 tháng sau khi bị thương. Nếu phẫu thuật thần kinh xảy ra hơn
6-7 tháng sau khi chấn thương, các cơ có thể không phục hồi chức năng của
chúng.
- Ghép thần kinh. Trong thủ thuật
này, phần đám rối thần kinh bị tổn thương được loại bỏ và thay thế bằng
phần dây thần kinh lấy từ các bộ phận khác của cơ thể. Điều này giúp khôi
phục chức năng của cánh tay.
- Chuyển đổi dây thần kinh. Khi
rễ thần kinh bị rách từ tủy sống, bác sĩ phẫu thuật thường lấy một dây
thần kinh ít quan trọng hơn vẫn còn dính vào tủy sống và kết nối nó với
dây thần kinh không còn dính vào tủy sống nữa. Trong một số trường hợp,
bác sĩ phẫu thuật có thể thực hiện kỹ thuật này với cơ mục tiêu ở gần, với
nỗ lực tăng tốc độ phục hồi thay vì thực hiện điều trị (ghép thần kinh) ở
cơ xa hơn. Đôi khi các bác sĩ có thể thực hiện kết hợp ghép thần kinh và
chuyển đổi dây thần kinh. Mô thần kinh phát triển chậm, khoảng
2,5cm/tháng, vì vậy có thể mất vài năm để bạn biết được toàn bộ tác dụng
của phẫu thuật. Trong thời gian phục hồi, bạn phải giữ cho khớp linh hoạt
thông qua một chương trình tập luyện. Bạn có thể được chỉ định dùng nẹp để
giữ cho bàn tay không bị cong vào trong.
- Chuyển cơ. Chuyển cơ là một thủ
thuật trong đó bác sĩ phẫu thuật loại bỏ cơ hoặc gân không quan trọng từ
một phần khác của cơ thể, thường là đùi, đưa nó vào cánh tay và kết nối
với các dây thần kinh và mạch máu cung cấp cơ.
Kiểm soát cơn đau
Đau từ các loại chấn thương nặng nề của đám rối thần kinh
cánh tay được mô tả là cảm giác suy nhược, chèn ép nặng hoặc nóng rát liên tục.
Thuốc ảnh hưởng đến thần kinh thường được sử dụng lúc ban đầu, nhưng có thể
thay đổi khi quá trình phục hồi được cải thiện nhằm tối ưu hóa thuốc giảm đau.
Chế
độ sinh hoạt phù hợp
Những
thói quen sinh hoạt nào giúp bạn quản lý chấn thương đám rối thần kinh cánh
tay?
Hãy thảo luận với bác sĩ để biết thêm thông tin.
Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ
để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.
Nhận xét
Đăng nhận xét